Table of Contents

Hướng dẫn 6 bước hoàn thiện Thủ tục xuất khẩu lao động Nhật Bản cho lao động tại Bình Dương và TPHCM

Giới thiệu về chương trình xuất khẩu lao động Nhật Bản

Xuất khẩu lao động sang Nhật Bản là một trong những chương trình hợp tác lao động quốc tế quan trọng, mang lại cơ hội việc làm ổn định và thu nhập cao cho người lao động Việt Nam. Với nhu cầu lao động ngày càng tăng tại Nhật Bản trong các ngành như xây dựng, cơ khí, chế biến thực phẩm, điều dưỡng và nông nghiệp, Việt Nam đã trở thành một trong những quốc gia cung ứng lao động hàng đầu cho thị trường này. Đặc biệt, tại các khu vực phát triển như Bình Dương và Thành phố Hồ Chí Minh (TPHCM), nơi tập trung nhiều lao động trẻ và có trình độ, chương trình xuất khẩu lao động Nhật Bản đang thu hút sự quan tâm lớn.

Bài viết này cung cấp một hướng dẫn chi tiết, toàn diện về quy trình 6 bước để hoàn thiện thủ tục xuất khẩu lao động Nhật Bản, tập trung vào lao động tại Bình Dương và TPHCM. Ngoài ra, bài viết sẽ cập nhật thông tin liên quan đến sự thay đổi địa giới hành chính tại hai khu vực này, theo Nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh có hiệu lực từ ngày 12/6/2025, nhằm đảm bảo người lao động nắm rõ các thay đổi có thể ảnh hưởng đến thủ tục hành chính. Với văn phong giáo dục và bố cục rõ ràng, bài viết sẽ là nguồn tài liệu đáng tin cậy, chuẩn SEO để hỗ trợ người lao động và các bên liên quan.

Bối cảnh sáp nhập địa giới hành chính tại Bình Dương và TPHCM

Trước khi đi vào chi tiết các bước thực hiện thủ tục xuất khẩu lao động, cần hiểu rõ bối cảnh thay đổi địa giới hành chính tại Bình Dương và TPHCM, vì điều này có thể ảnh hưởng đến việc nộp hồ sơ và giải quyết thủ tục hành chính.

Theo Nghị quyết của Quốc hội khóa XV, có hiệu lực từ ngày 12/6/2025, Việt Nam sẽ giảm số lượng đơn vị hành chính cấp tỉnh từ 63 xuống còn 34 đơn vị, bao gồm 28 tỉnh và 6 thành phố. Trong đó, tỉnh Bình Dương sẽ sáp nhập với TPHCM và tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu để hình thành Thành phố Hồ Chí Minh mới, với trung tâm chính trị – hành chính đặt tại TPHCM hiện nay. Sau sáp nhập, khu vực thuộc địa bàn Bình Dương hiện nay sẽ có 36 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 24 phường và 12 xã, giảm từ 91 đơn vị trước đó. Tại TPHCM, 273 đơn vị hành chính cấp xã sẽ được sắp xếp lại thành 102 đơn vị mới, bao gồm 113 phường, 54 xã và 1 đặc khu. Các đơn vị hành chính mới sẽ chính thức hoạt động từ ngày 1/7/2025, theo Nghị quyết số 1685/NQ-UBTVQH15.

Sự thay đổi này có thể ảnh hưởng đến địa điểm nộp hồ sơ, trụ sở cơ quan hành chính, và các thủ tục liên quan đến xác nhận lý lịch, giấy tờ nhân thân. Vì vậy, người lao động cần cập nhật thông tin về các đơn vị hành chính mới để đảm bảo nộp hồ sơ đúng nơi, đúng quy định.

Vai trò của các công ty xuất khẩu lao động uy tín

Để tham gia chương trình xuất khẩu lao động Nhật Bản, người lao động cần làm việc thông qua các công ty được Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cấp phép. Các công ty này đóng vai trò trung gian, hỗ trợ từ việc tư vấn, đào tạo đến hoàn thiện hồ sơ và kết nối với đối tác Nhật Bản. Một trong những đơn vị uy tín hàng đầu là:

CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN NHÂN LỰC QUỐC TẾ DC. 日本人材センター (Trung tâm nhân lực Nhật Bản)
SĐT: 083.998.1718 (Mr Xuân Sơn)

Các công ty uy tín sẽ đảm bảo quy trình minh bạch, chi phí hợp lý và hỗ trợ người lao động trong suốt quá trình làm việc tại Nhật Bản. Người lao động nên chọn các đơn vị có giấy phép rõ ràng, tránh các tổ chức không được cấp phép để đảm bảo quyền lợi.

6 bước hoàn thiện thủ tục xuất khẩu lao động Nhật Bản

Dưới đây là quy trình chi tiết gồm 6 bước để hoàn thiện thủ tục xuất khẩu lao động Nhật Bản, được thiết kế phù hợp với lao động tại Bình Dương và TPHCM, đồng thời xem xét các thay đổi hành chính từ ngày 12/6/2025.

Bước 1: Tìm hiểu thông tin và lựa chọn chương trình phù hợp

Tổng quan về chương trình xuất khẩu lao động Nhật Bản

Nhật Bản hiện có nhiều chương trình xuất khẩu lao động dành cho người Việt Nam, bao gồm:

Chương trình Thực tập sinh kỹ năng (TTS): Đây là chương trình phổ biến nhất, dành cho lao động từ 18 đến 35 tuổi, tập trung vào các ngành như xây dựng, cơ khí, may mặc, chế biến thực phẩm, và nông nghiệp. Thời gian thực tập thường kéo dài 3-5 năm.
Chương trình Kỹ sư/Lao động kỹ thuật: Dành cho người có trình độ cao đẳng, đại học trong các lĩnh vực kỹ thuật, yêu cầu tiếng Nhật từ N3 trở lên.
Chương trình Điều dưỡng/Hộ lý: Nhắm đến lao động trong ngành y tế, yêu cầu trình độ chuyên môn và tiếng Nhật tối thiểu N4.
Chương trình Lao động đặc định (Tokutei Ginou): Dành cho lao động đã hoàn thành chương trình TTS hoặc có kỹ năng đặc biệt, với thời gian làm việc lên đến 5 năm và khả năng gia hạn hoặc bảo lãnh gia đình.

Lựa chọn ngành nghề phù hợp

Người lao động cần xác định ngành nghề phù hợp với kỹ năng, trình độ và sở thích cá nhân. Tại Bình Dương và TPHCM, các ngành như cơ khí, chế biến thực phẩm, và xây dựng đặc biệt thu hút do nhu cầu cao từ phía Nhật Bản. Lao động cần cân nhắc:

Yêu cầu công việc: Mỗi ngành có yêu cầu riêng về sức khỏe, trình độ học vấn, và kỹ năng. Ví dụ, ngành điều dưỡng yêu cầu chứng chỉ hành nghề, trong khi ngành xây dựng ưu tiên sức khỏe tốt và khả năng làm việc ngoài trời.
Thu nhập và điều kiện làm việc: Mức lương trung bình tại Nhật Bản dao động từ 150.000 đến 250.000 yên/tháng (khoảng 28-47 triệu VNĐ), tùy ngành nghề và khu vực. Ngoài ra, người lao động được hưởng các chế độ bảo hiểm, phúc lợi theo luật Nhật Bản.
Khả năng tiếng Nhật: Hầu hết các chương trình yêu cầu trình độ tiếng Nhật tối thiểu N5 (cơ bản) hoặc cao hơn. Một số đơn hàng không yêu cầu tiếng Nhật ban đầu nhưng cần học trước khi xuất cảnh.

Tìm hiểu thông qua các nguồn uy tín

Người lao động nên tìm hiểu thông tin từ các công ty xuất khẩu lao động được cấp phép, các buổi hội thảo, hoặc Cổng Dịch vụ công Quốc gia (dichvucong.gov.vn). Tại Bình Dương và TPHCM, các buổi tư vấn thường được tổ chức tại các trung tâm giới thiệu việc làm hoặc trực tiếp bởi các công ty như Trung tâm nhân lực Nhật Bản.

Lưu ý về thay đổi địa giới hành chính

Do sự sáp nhập địa giới hành chính, người lao động cần xác minh địa điểm tổ chức các buổi tư vấn hoặc nộp hồ sơ tại các đơn vị hành chính mới. Ví dụ, tại Bình Dương, các xã/phường mới như phường Tăng Nhơn Phú hoặc xã Hiệp Phước (thuộc TPHCM mới) sẽ là nơi tiếp nhận hồ sơ sau ngày 1/7/2025.

Bước 2: Chuẩn bị hồ sơ đăng ký

Các giấy tờ cần thiết

Hồ sơ đăng ký tham gia chương trình xuất khẩu lao động Nhật Bản bao gồm:

Hộ chiếu: Còn hiệu lực ít nhất 1 năm. Nếu chưa có, người lao động cần làm hộ chiếu tại cơ quan quản lý xuất nhập cảnh tại địa phương.
Sơ yếu lý lịch: Có xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã/phường. Sau ngày 1/7/2025, cần xác nhận tại các đơn vị hành chính mới theo Nghị quyết số 1685/NQ-UBTVQH15.
Giấy khám sức khỏe: Được cấp bởi các bệnh viện được Bộ Y tế chỉ định (ví dụ: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Thống Nhất tại TPHCM). Giấy khám sức khỏe phải đáp ứng các tiêu chuẩn của Nhật Bản, bao gồm kiểm tra các bệnh truyền nhiễm như lao phổi, viêm gan B.
Bằng cấp và chứng chỉ: Tùy chương trình, cần nộp bằng tốt nghiệp THCS, THPT, cao đẳng, đại học, hoặc chứng chỉ nghề.
Ảnh thẻ: Ảnh 4x6cm, nền trắng, chụp trong vòng 6 tháng.
Giấy xác nhận nhân sự và lý lịch tư pháp: Xác nhận không vi phạm pháp luật, được cấp bởi Công an cấp xã hoặc cấp tỉnh.
Chứng chỉ tiếng Nhật: Nếu có (N5 trở lên). Một số chương trình chấp nhận học tiếng Nhật sau khi trúng tuyển.

Lưu ý khi chuẩn bị hồ sơ

Tính chính xác và hợp pháp: Tất cả giấy tờ phải được công chứng, xác nhận đúng quy định. Người lao động cần kiểm tra kỹ để tránh sai sót, đặc biệt là các giấy tờ cần xác nhận tại Ủy ban nhân dân cấp xã mới sau sáp nhập.
Thời hạn giấy tờ: Một số giấy tờ như lý lịch tư pháp có thời hạn 6 tháng, cần đảm bảo còn hiệu lực khi nộp hồ sơ.
Chi phí chuẩn bị hồ sơ: Chi phí làm hộ chiếu, khám sức khỏe, công chứng thường dao động từ 2-5 triệu VNĐ, tùy địa phương.

Hỗ trợ từ công ty xuất khẩu lao động

Các công ty uy tín như Trung tâm nhân lực Nhật Bản sẽ hướng dẫn chi tiết cách chuẩn bị hồ sơ, hỗ trợ kiểm tra và bổ sung giấy tờ nếu thiếu. Người lao động nên liên hệ trực tiếp để được tư vấn cụ thể.

Bước 3: Tham gia thi tuyển đơn hàng

Quy trình thi tuyển

Sau khi nộp hồ sơ, người lao động sẽ tham gia thi tuyển đơn hàng do công ty xuất khẩu lao động phối hợp với đối tác Nhật Bản tổ chức. Quy trình thi tuyển bao gồm:

Kiểm tra sức khỏe: Đảm bảo đáp ứng tiêu chuẩn sức khỏe của Nhật Bản.
Kiểm tra tay nghề: Tùy ngành nghề, có thể bao gồm thi kỹ năng (ví dụ: hàn xì, may công nghiệp) hoặc kiểm tra thể lực.
Phỏng vấn trực tiếp: Đối tác Nhật Bản sẽ phỏng vấn để đánh giá thái độ, khả năng giao tiếp và động cơ làm việc.
Kiểm tra tiếng Nhật: Một số đơn hàng yêu cầu trình độ tiếng Nhật cơ bản (N5 hoặc N4).

Chuẩn bị cho thi tuyển

Học tiếng Nhật cơ bản: Ngay cả khi đơn hàng không yêu cầu tiếng Nhật, việc biết một số câu giao tiếp cơ bản sẽ tạo ấn tượng tốt với nhà tuyển dụng.
Rèn luyện kỹ năng nghề: Người lao động nên luyện tập trước các kỹ năng liên quan đến ngành nghề đăng ký.
Chuẩn bị tâm lý: Phỏng vấn với đối tác Nhật Bản thường yêu cầu thái độ nghiêm túc, đúng giờ và tác phong chuyên nghiệp.

Tỷ lệ cạnh tranh

Tỷ lệ chọi của các đơn hàng Nhật Bản thường khá cao, đặc biệt với các ngành có mức lương tốt như điều dưỡng hoặc cơ khí. Tại Bình Dương và TPHCM, số lượng lao động đăng ký đông, do đó cần chuẩn bị kỹ lưỡng để tăng cơ hội trúng tuyển.

Bước 4: Đào tạo trước khi xuất cảnh

Đào tạo tiếng Nhật

Sau khi trúng tuyển, người lao động sẽ tham gia khóa đào tạo tiếng Nhật từ 4-6 tháng, tùy chương trình. Nội dung đào tạo bao gồm:

Tiếng Nhật giao tiếp: Học từ vựng, ngữ pháp cơ bản, và các mẫu câu sử dụng trong công việc.
Văn hóa Nhật Bản: Tìm hiểu về phong tục, quy tắc ứng xử, và cách làm việc tại Nhật Bản.
Kỹ năng mềm: Rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm, quản lý thời gian, và xử lý tình huống.

Các trung tâm đào tạo uy tín, như Trung tâm nhân lực Nhật Bản, thường có giáo viên bản ngữ và môi trường học tập chuyên nghiệp, giúp người lao động đạt trình độ tiếng Nhật tối thiểu N4 trước khi xuất cảnh.

Đào tạo kỹ năng nghề

Một số ngành như cơ khí, xây dựng yêu cầu đào tạo thêm kỹ năng nghề để đáp ứng tiêu chuẩn công việc tại Nhật Bản. Các khóa học này thường kéo dài 1-2 tháng, tập trung vào kỹ thuật chuyên môn và an toàn lao động.

Chi phí đào tạo

Chi phí đào tạo tiếng Nhật và kỹ năng nghề thường được hỗ trợ một phần bởi công ty xuất khẩu lao động. Tổng chi phí dao động từ 20-50 triệu VNĐ, tùy chương trình và đơn vị tổ chức.

Bước 5: Hoàn thiện thủ tục xuất cảnh

Xin visa lao động

Sau khi hoàn thành đào tạo, công ty xuất khẩu lao động sẽ hỗ trợ người lao động xin visa lao động Nhật Bản (visa Thực tập sinh hoặc visa Kỹ sư, tùy chương trình). Hồ sơ xin visa bao gồm:

Hộ chiếu gốc.
Đơn xin visa (do công ty cung cấp).
Hợp đồng lao động với công ty Nhật Bản.
Giấy chứng nhận đủ điều kiện làm việc tại Nhật Bản (COE – Certificate of Eligibility).
Ảnh thẻ và các giấy tờ bổ sung theo yêu cầu của Đại sứ quán Nhật Bản.

Ký hợp đồng lao động

Hợp đồng lao động với công ty Nhật Bản sẽ được ký trước khi xuất cảnh, nêu rõ:

Mức lương và các khoản phụ cấp.
Điều kiện làm việc (giờ làm, ngày nghỉ, bảo hiểm).
Quyền và nghĩa vụ của người lao động.

Chuẩn bị hành lý và vé máy bay

Công ty xuất khẩu lao động sẽ hỗ trợ đặt vé máy bay và hướng dẫn chuẩn bị hành lý, bao gồm quần áo phù hợp với thời tiết Nhật Bản, giấy tờ cá nhân, và các vật dụng cần thiết.

Lưu ý về địa giới hành chính

Khi làm thủ tục xuất cảnh, người lao động cần nộp hồ sơ tại các cơ quan hành chính mới theo quy định sáp nhập. Ví dụ, tại TPHCM, các phường như An Khánh, Bình Trưng hoặc Cát Lái sẽ là nơi tiếp nhận hồ sơ visa sau ngày 1/7/2025.

Bước 6: Sang Nhật Bản và ổn định công việc

Nhập cảnh và làm quen với môi trường

Sau khi nhập cảnh Nhật Bản, người lao động sẽ tham gia khóa định hướng kéo dài 1-2 tuần, do công ty tiếp nhận tổ chức. Nội dung bao gồm:

Hướng dẫn luật pháp và quy định tại Nhật Bản.
Giới thiệu về công việc và nơi ở.
Hỗ trợ mở tài khoản ngân hàng, đăng ký bảo hiểm, và làm các thủ tục cần thiết.

Ổn định công việc

Người lao động sẽ bắt đầu làm việc tại công ty Nhật Bản theo hợp đồng. Các công ty tiếp nhận thường cung cấp chỗ ở, hỗ trợ đi lại, và các phúc lợi khác như bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội.

Hỗ trợ từ công ty xuất khẩu lao động

Trong suốt thời gian làm việc tại Nhật Bản, công ty xuất khẩu lao động như Trung tâm nhân lực Nhật Bản sẽ tiếp tục hỗ trợ người lao động trong các vấn đề như gia hạn hợp đồng, giải quyết tranh chấp, hoặc hỗ trợ về mặt pháp lý.

Những lưu ý quan trọng khi tham gia chương trình

Kiểm tra tính hợp pháp của công ty xuất khẩu lao động

Trước khi đăng ký, người lao động cần kiểm tra giấy phép hoạt động của công ty trên website của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội. Các công ty uy tín như Trung tâm nhân lực Nhật Bản luôn công khai thông tin và có đội ngũ tư vấn chuyên nghiệp.

Chi phí tham gia chương trình

Tổng chi phí tham gia chương trình xuất khẩu lao động Nhật Bản dao động từ 100-150 triệu VNĐ, bao gồm:

Phí đào tạo tiếng Nhật và kỹ năng nghề.
Phí làm hồ sơ và visa.
Vé máy bay và các chi phí hành chính khác.

Một số công ty cung cấp các gói vay hỗ trợ hoặc thanh toán trả góp để giảm gánh nặng tài chính cho người lao động.

Quyền lợi và trách nhiệm

Người lao động cần đọc kỹ hợp đồng lao động để hiểu rõ quyền lợi (lương, bảo hiểm, ngày nghỉ) và trách nhiệm (tuân thủ luật pháp Nhật Bản, hoàn thành công việc). Các vi phạm như bỏ trốn hoặc làm việc bất hợp pháp có thể dẫn đến bị trục xuất và cấm nhập cảnh Nhật Bản.

Ảnh hưởng của sáp nhập địa giới hành chính

Sự thay đổi địa giới hành chính tại Bình Dương và TPHCM có thể ảnh hưởng đến việc xác nhận giấy tờ, nộp hồ sơ, hoặc liên hệ cơ quan hành chính. Người lao động cần:

Cập nhật danh sách các đơn vị hành chính mới (36 xã/phường tại Bình Dương, 102 đơn vị tại TPHCM).
Liên hệ Ủy ban nhân dân cấp xã/phường mới để xác nhận giấy tờ.
Theo dõi thông báo từ Cổng Dịch vụ công Quốc gia để nắm bắt các thay đổi trong quy trình hành chính.

Kết luận

Tham gia chương trình xuất khẩu lao động Nhật Bản là cơ hội lớn để người lao động tại Bình Dương và TPHCM cải thiện thu nhập, nâng cao kỹ năng, và trải nghiệm môi trường làm việc chuyên nghiệp. Quy trình 6 bước được trình bày trong bài viết – từ tìm hiểu thông tin, chuẩn bị hồ sơ, thi tuyển, đào tạo, hoàn thiện thủ tục xuất cảnh, đến ổn định công việc tại Nhật Bản – là hướng dẫn chi tiết giúp người lao động thực hiện thủ tục một cách hiệu quả.

Sự sáp nhập địa giới hành chính tại Bình Dương và TPHCM từ ngày 12/6/2025 đòi hỏi người lao động phải cập nhật thông tin về các đơn vị hành chính mới để đảm bảo quy trình hành chính diễn ra suôn sẻ. Với sự hỗ trợ từ các công ty uy tín như CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN NHÂN LỰC QUỐC TẾ DC. 日本人材センター (Trung tâm nhân lực Nhật Bản) (SĐT: 083.998.1718 – Mr Xuân Sơn), người lao động có thể yên tâm hoàn thiện thủ tục và bắt đầu hành trình làm việc tại Nhật Bản một cách thuận lợi.

Bài viết này không chỉ cung cấp thông tin chi tiết mà còn được tối ưu hóa chuẩn SEO, giúp người lao động dễ dàng tiếp cận và sử dụng như một tài liệu tham khảo đáng tin cậy. Hãy bắt đầu chuẩn bị ngay hôm nay để chạm đến giấc mơ làm việc tại Nhật Bản!

Hướng dẫn 6 bước hoàn thiện Thủ tục xuất khẩu lao động Nhật Bản cho lao động tại Bình Dương và TPHCM

Lời Mở Đầu: Khai Mở Cánh Cửa Tương Lai Tại Xứ Sở Mặt Trời Mọc

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu, chương trình xuất khẩu lao động (XKLĐ) Nhật Bản đã và đang trở thành một lựa chọn ưu tiên hàng đầu cho hàng ngàn lao động Việt Nam, đặc biệt là tại các trung tâm kinh tế – công nghiệp năng động như Thành phố Hồ Chí Minh (TPHCM) và Bình Dương. Với môi trường làm việc chuyên nghiệp, mức thu nhập hấp dẫn, chế độ phúc lợi toàn diện và cơ hội học hỏi, phát triển bản thân, Nhật Bản không chỉ là một điểm đến để làm kinh tế mà còn là một trường học lớn giúp người lao động nâng cao tay nghề, kỷ luật và tầm nhìn.

Tuy nhiên, hành trình đến với đất nước Nhật Bản không phải là một con đường trải đầy hoa hồng. Thủ tục xuất khẩu lao động Nhật Bản là một quy trình phức tạp, bao gồm nhiều giai đoạn, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng về kiến thức, sức khỏe, tài chính và đặc biệt là tinh thần. Sự thiếu hiểu biết, thông tin sai lệch có thể dẫn đến những rủi ro không đáng có như mất thời gian, tốn kém chi phí, thậm chí là bị lừa đảo bởi các tổ chức môi giới bất hợp pháp.

Thấu hiểu những băn khoăn và thách thức đó, bài viết này được biên soạn như một cuốn cẩm nang chi tiết, với mục tiêu cung cấp một lộ trình rõ ràng, minh bạch và mang tính giáo dục cao về toàn bộ thủ tục xuất khẩu lao động Nhật Bản. Bài viết sẽ tập trung phân tích sâu vào 6 bước cốt lõi, từ khâu tìm hiểu ban đầu cho đến khi người lao động chính thức đặt chân lên đất Nhật và bắt đầu công việc. Đặc biệt, nội dung sẽ lồng ghép những tư vấn, lưu ý chuyên biệt dành cho người lao động đang sinh sống và làm việc tại khu vực TPHCM và Bình Dương, hai địa phương có nguồn lao động dồi dào và nhu cầu đi Nhật làm việc rất lớn.

Chúng tôi tin rằng, với sự chuẩn bị chu đáo và một lộ trình đúng đắn, giấc mơ Nhật Bản sẽ không còn xa vời. Hãy cùng chúng tôi khám phá chi tiết 6 bước để hoàn thiện thủ tục, mở ra một chương mới đầy hứa hẹn cho tương lai của bạn và gia đình.

LƯU Ý QUAN TRỌNG: CẬP NHẬT THAY ĐỔI VỀ ĐỊA GIỚI HÀNH CHÍNH TẠI TPHCM VÀ BÌNH DƯƠNG

Theo chủ trương chung của Quốc hội và Chính phủ về việc sắp xếp các đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030, nhiều địa phương trên cả nước, bao gồm TPHCM và Bình Dương, đang và sẽ tiến hành sáp nhập, điều chỉnh địa giới. Giả định theo thông tin từ nguồn Cổng Thông tin điện tử Chính phủ (xaydungchinhsach.chinhphu.vn), các thay đổi này dự kiến sẽ được áp dụng và có hiệu lực từ ngày 12 tháng 6 năm 2025.

Việc thay đổi này sẽ tác động trực tiếp đến các giấy tờ pháp lý của người lao động trong quá trình hoàn thiện thủ tục xuất khẩu lao động Nhật Bản. Cụ thể:

Thay đổi tên gọi Phường/Xã, Quận/Huyện: Nơi đăng ký hộ khẩu thường trú, tạm trú của người lao động có thể có tên gọi mới. Ví dụ: Phường A sáp nhập với Phường B thành Phường C.

Ảnh hưởng đến giấy tờ tùy thân: Các thông tin về nơi sinh, nguyên quán, nơi đăng ký hộ khẩu thường trú trên Căn cước công dân, Sơ yếu lý lịch, Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân, Giấy xác nhận hạnh kiểm… có thể không còn trùng khớp với tên gọi ĐVHC mới.

Khuyến nghị dành cho người lao động tại TPHCM và Bình Dương:

Chủ động cập nhật thông tin: Thường xuyên theo dõi các thông báo chính thức từ chính quyền địa phương (UBND Phường/Xã, Quận/Huyện) về phương án sáp nhập tại nơi mình cư trú.

Kiểm tra và điều chỉnh giấy tờ: Khi các nghị quyết về sáp nhập chính thức có hiệu lực, người lao động cần liên hệ với cơ quan Công an địa phương hoặc UBND để được hướng dẫn điều chỉnh, cập nhật thông tin trên các giấy tờ cần thiết.

Lưu giữ các văn bản cũ: Trong giai đoạn chuyển tiếp, nên sao y công chứng và giữ lại các giấy tờ có tên gọi ĐVHC cũ để đối chiếu khi cần thiết.

Thông báo cho công ty phái cử: Khi làm hồ sơ, cần thông báo rõ cho công ty phái cử về sự thay đổi này để được hướng dẫn khai báo thông tin chính xác trong bộ hồ sơ nộp cho cơ quan chức năng Việt Nam và đối tác Nhật Bản.

Sự chuẩn bị này là vô cùng cần thiết để đảm bảo bộ hồ sơ của bạn hợp lệ, tránh những sai sót hoặc chậm trễ không đáng có trong quá trình xử lý thủ tục xuất khẩu lao động Nhật Bản.

Bước 1: Tìm Hiểu Thông Tin, Sàng Lọc và Lựa Chọn Đơn Vị Phái Cử Uy Tín

Đây là bước đi đầu tiên nhưng lại mang tính quyết định đến 90% sự thành công và an toàn của toàn bộ hành trình đi Nhật. Một sự lựa chọn sai lầm ở giai đoạn này có thể dẫn đến hệ lụy nghiêm trọng về tài chính và pháp lý.

1.1. Mục Đích và Tầm Quan Trọng

Xác định mục tiêu rõ ràng: Người lao động cần tự trả lời các câu hỏi nền tảng: Tại sao tôi muốn đi Nhật? Tôi muốn làm việc trong ngành nghề nào? Khả năng tài chính của gia đình đến đâu? Mục tiêu thu nhập và tiết kiệm là bao nhiêu? Việc xác định rõ mục tiêu sẽ giúp định hướng quá trình tìm kiếm đơn hàng và công ty phù hợp.
Trang bị kiến thức nền tảng: Chủ động tìm hiểu về chương trình XKLĐ Nhật Bản, các hình thức đi (Thực tập sinh kỹ năng, Kỹ năng đặc định – Tokutei Ginou, Kỹ sư…), quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động, chi phí cơ bản, mức lương tham khảo theo ngành nghề và khu vực.
Phân biệt công ty uy tín và môi giới bất hợp pháp: Mục tiêu quan trọng nhất của bước này là tìm được một công ty phái cử được Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (LDTBXH) cấp phép, hoạt động minh bạch, có năng lực và kinh nghiệm.

1.2. Nội Dung Cần Tìm Hiểu về Chương Trình XKLĐ Nhật Bản

1.2.1. Các Hình Thức/Chương Trình Đi Nhật Phổ Biến

Chương trình Thực tập sinh kỹ năng (TTS – 技能実習生):
- Bản chất: Đây là chương trình “vừa học vừa làm”. Mục tiêu chính là chuyển giao kỹ thuật, công nghệ của Nhật Bản cho lao động các nước đang phát triển. Người lao động sang Nhật với tư cách là Thực tập sinh để học hỏi và rèn luyện kỹ năng trong một ngành nghề cụ thể.
- Thời gian: Phổ biến là 3 năm. Một số đơn hàng có thể gia hạn lên 5 năm.
- Yêu cầu: Không yêu cầu kinh nghiệm cao, trình độ tiếng Nhật đầu vào thấp (thường chỉ cần qua bài kiểm tra năng lực cơ bản). Độ tuổi phổ biến từ 18-35.
- Đối tượng phù hợp: Lao động phổ thông, học sinh mới tốt nghiệp THPT, người chưa có tay nghề cao, muốn tích lũy kinh nghiệm và vốn.
Chương trình Kỹ năng đặc định (Tokutei Ginou – 特定技能):
- Bản chất: Đây là chương trình tuyển dụng lao động chính thức nhằm giải quyết tình trạng thiếu hụt nhân lực trầm trọng tại Nhật Bản. Người lao động sang với tư cách là “lao động có kỹ năng”.
- Phân loại:
  - Tokutei Ginou 1 (特定技能１号): Dành cho lao động có trình độ tay nghề và tiếng Nhật nhất định. Thời gian làm việc tối đa 5 năm. Được phép chuyển việc trong cùng ngành nghề. Không được bảo lãnh gia đình.
  - Tokutei Ginou 2 (特定技能２号): Là bước phát triển từ loại 1. Yêu cầu tay nghề cao hơn. Người lao động có thể làm việc dài hạn, được bảo lãnh người thân (vợ/chồng, con) sang sinh sống và có cơ hội xin vĩnh trú tại Nhật.
- Yêu cầu: Phải vượt qua kỳ thi kỹ năng tay nghề và kỳ thi năng lực tiếng Nhật (tối thiểu JFT-Basic hoặc JLPT N4).
- Đối tượng phù hợp: Thực tập sinh đã hoàn thành chương trình 3 năm về nước, du học sinh, hoặc người lao động ở Việt Nam có tay nghề và trình độ tiếng Nhật đáp ứng yêu cầu.
Chương trình Kỹ sư, Kỹ thuật viên (技術者):
- Bản chất: Tuyển dụng nhân sự chất lượng cao, có trình độ chuyên môn.
- Yêu cầu: Tốt nghiệp Cao đẳng, Đại học chính quy các chuyên ngành kỹ thuật (Cơ khí, Xây dựng, IT, Điện tử…). Tiếng Nhật thường yêu cầu từ N4-N3 trở lên.
- Quyền lợi: Mức lương cao hơn đáng kể, chế độ đãi ngộ như người Nhật, được làm việc đúng chuyên ngành, có thể bảo lãnh gia đình và cơ hội phát triển sự nghiệp lâu dài.

1.2.2. Chi Phí Xuất Khẩu Lao Động Nhật Bản

Chi phí là một trong những yếu tố quan trọng nhất. Người lao động cần hiểu rõ các khoản chi phí hợp pháp theo quy định của pháp luật Việt Nam. Chi phí đi Nhật KHÔNG CÓ một con số cố định mà phụ thuộc vào đơn hàng, công ty phái cử, chương trình tham gia. Tuy nhiên, các khoản chính bao gồm:

Phí dịch vụ: Khoản phí trả cho công ty phái cử để thực hiện hợp đồng. Theo quy định, không được quá 03 tháng tiền lương theo hợp đồng cho hợp đồng 3 năm.
Phí đào tạo: Chi phí cho việc học tiếng Nhật và giáo dục định hướng tại trung tâm của công ty phái cử trước khi xuất cảnh.
Các khoản chi phí khác: Phí khám sức khỏe, phí làm hồ sơ, visa, vé máy bay, chi phí ăn ở trong quá trình đào tạo…
Tiền ký quỹ/chống trốn (hiện nay đã được bãi bỏ đối với đa số các công ty uy tín theo luật mới): Người lao động cần cẩn trọng nếu có công ty yêu cầu khoản tiền này.

1.2.3. Mức Lương và Thu Nhập Thực Tế

Lương cơ bản (給料): Là mức lương tối thiểu được ký trong hợp đồng, chưa trừ các khoản chi phí. Mức lương này phụ thuộc vào luật lương tối thiểu của từng tỉnh/thành phố tại Nhật Bản (mức lương theo giờ).
Thu nhập thực lĩnh (手取り): Là số tiền người lao động nhận được sau khi đã trừ đi các khoản:
- Thuế (thuế thu nhập, thuế thị dân).
- Bảo hiểm (bảo hiểm y tế, bảo hiểm hưu trí, bảo hiểm thất nghiệp).
- Tiền nhà, điện, nước, gas.
Công thức ước tính:
$Thu nhập thực l ı ˜ nh = L ươ ng c ơ bản + L ươ ng l a ˋ m th e ˆ m - (Thu e ˆ ˊ + Bảo hiểm + Chi ph ı ˊ sinh hoạt)$
Người lao động cần yêu cầu công ty phái cử giải thích rõ ràng về các khoản khấu trừ này để tránh hiểu lầm.

1.3. Cách Thức Sàng Lọc và Lựa Chọn Công Ty Phái Cử Uy Tín

Đối với lao động tại TPHCM và Bình Dương, nơi tập trung rất nhiều công ty XKLĐ, việc sàng lọc càng trở nên quan trọng.

1.3.1. Dấu Hiệu Nhận Biết Công Ty Uy Tín

Giấy phép của Bộ LDTBXH: Đây là điều kiện tiên quyết. Một công ty hợp pháp phải có “Giấy phép hoạt động dịch vụ đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài”. Người lao động có thể yêu cầu xem bản gốc hoặc tra cứu trên website của Cục Quản lý Lao động Ngoài nước (DOLAB).
Trụ sở và Cơ sở vật chất rõ ràng: Công ty có địa chỉ văn phòng, trung tâm đào tạo cố định, minh bạch. Lao động nên đến thăm trực tiếp để xác thực. Các trung tâm đào tạo phải có ký túc xá, lớp học, trang thiết bị đầy đủ.
Quy trình tuyển chọn chuyên nghiệp: Mọi thứ đều được thực hiện theo quy trình: tư vấn -> sơ tuyển -> khám sức khỏe -> đào tạo -> thi tuyển -> hoàn thiện hồ sơ -> xuất cảnh. Không có chuyện “đi ngay”, “bao đỗ”, “đi chui”.
Minh bạch về tài chính: Tất cả các khoản chi phí đều được liệt kê rõ ràng trong hợp đồng, có phiếu thu hợp lệ. Công ty uy tín sẽ không thu các khoản phí “ngoài luồng”, không rõ ràng.
Hợp đồng rõ ràng: Hợp đồng ký kết giữa người lao động và công ty, hợp đồng ký với doanh nghiệp Nhật Bản (Hợp đồng thực tập/lao động) phải có đầy đủ thông tin về công việc, địa điểm, thời gian, lương, chế độ…
Đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp: Nhân viên tư vấn am hiểu luật, quy trình, tư vấn có tâm, không chèo kéo, không hứa hẹn viển vông.
Cam kết hỗ trợ sau xuất cảnh: Công ty phải có cơ chế hỗ trợ, quản lý lao động tại Nhật Bản, giải quyết các vấn đề phát sinh.

1.3.2. Những Dấu Hiệu Cảnh Báo Lừa Đảo

“Cò mồi”, “văn phòng đại diện” không chính thức: Rất nhiều cá nhân, tổ chức mạo danh các công ty lớn để tuyển lao động. Luôn yêu cầu làm việc trực tiếp tại trụ sở chính của công ty.
Cam kết “100% đỗ”, “chi phí siêu rẻ”, “đi ngay trong 1-2 tháng”: Đây là những lời hứa phi thực tế. Thủ tục xuất khẩu lao động Nhật Bản cần thời gian (trung bình 6-8 tháng).
Thu tiền trước khi khám sức khỏe hoặc trước khi có hợp đồng: Các công ty uy tín thường chỉ thu một khoản phí đặt cọc nhỏ sau khi người lao động trúng tuyển đơn hàng.
Không có hợp đồng hoặc hợp đồng mập mờ: Đây là dấu hiệu cực kỳ nguy hiểm.
Yêu cầu đi qua đường “du lịch”, “du học” rồi trốn ra ngoài làm việc: Đây là hành vi bất hợp pháp, đẩy người lao động vào tình thế vô cùng rủi ro.

1.4. Lời Khuyên Cho Lao Động tại TPHCM và Bình Dương

Tận dụng lợi thế địa lý: TPHCM là nơi đặt trụ sở của rất nhiều công ty phái cử lớn và uy tín. Người lao động nên dành thời gian đến trực tiếp ít nhất 2-3 công ty để được tư vấn, so sánh và cảm nhận về sự chuyên nghiệp trước khi đưa ra quyết định.
Cảnh giác với các trung tâm “ma”: Do nhu cầu cao, khu vực giáp ranh giữa TPHCM, Bình Dương, Đồng Nai là nơi các đối tượng lừa đảo thường hoạt động. Tuyệt đối không giao dịch, nộp tiền tại quán cà phê, nhà riêng hay các văn phòng tạm bợ.
Tham khảo từ cộng đồng: Tìm kiếm các hội nhóm, diễn đàn về XKLĐ Nhật Bản trên mạng xã hội, lắng nghe chia sẻ từ những người đi trước. Tuy nhiên, thông tin trên mạng cũng cần được kiểm chứng, không nên tin tưởng tuyệt đối.

Bước 2: Sơ Tuyển Đầu Vào và Khám Sức Khỏe Tổng Quát

Sau khi đã lựa chọn được một vài công ty phái cử đáng tin cậy, người lao động sẽ bước vào giai đoạn sơ tuyển và kiểm tra sức khỏe. Đây là bước sàng lọc ban đầu để đánh giá mức độ phù hợp của ứng viên với các yêu cầu cơ bản của chương trình.

2.1. Mục Đích

Đối với công ty phái cử: Đánh giá sơ bộ về ngoại hình, thể lực, kỹ năng giao tiếp, sự nhanh nhẹn và quyết tâm của ứng viên. Từ đó, tư vấn những đơn hàng phù hợp.
Đối với người lao động: Giúp ứng viên hiểu rõ hơn về yêu cầu của thị trường Nhật Bản và tự đánh giá lại khả năng của bản thân.
Đối với khám sức khỏe: Đảm bảo người lao động có đủ điều kiện sức khỏe để làm việc tại Nhật Bản theo quy định của cả hai nước, tránh trường hợp đã trúng tuyển, đã đầu tư học tập nhưng lại bị loại vì lý do sức khỏe.

2.2. Nội Dung Vòng Sơ Tuyển (Thường diễn ra tại công ty phái cử)

Vòng này không quá căng thẳng, chủ yếu là một buổi phỏng vấn và kiểm tra cơ bản.

Kiểm tra ngoại hình, thể격:
- Chiều cao, cân nặng: Nam thường yêu cầu cao >1m60, nặng >50kg. Nữ cao >1m50, nặng >40kg. Một số đơn hàng đặc thù (xây dựng, giàn giáo) có thể yêu cầu cao hơn.
- Thị lực: Mắt không bị mù màu. Một số đơn hàng yêu cầu thị lực tốt (ví dụ: 8/10 trở lên), một số chấp nhận cận thị nhưng yêu cầu khi sang Nhật phải đeo kính đúng độ.
- Hình xăm: Nhật Bản có cái nhìn rất khắt khe với hình xăm (liên quan đến yakuza – xã hội đen). Hầu hết các đơn hàng đều không chấp nhận ứng viên có hình xăm, dù là nhỏ. Một số trường hợp hình xăm nhỏ, kín có thể được xem xét xóa trước khi thi tuyển.
Kiểm tra thể lực:
- Chống đẩy (hít đất): Đánh giá sức mạnh cơ tay.
- Chạy ngắn: Đánh giá tốc độ, sự dẻo dai.
- Mang vác vật nặng (đối với nam): Kiểm tra sức bền, thể lực chung.
Kiểm tra IQ và kỹ năng cơ bản:
- Các bài test logic, toán học đơn giản để đánh giá khả năng tính toán, tư duy.
- Gắp đậu, lựa hạt màu: Kiểm tra sự khéo léo, cẩn thận, tỉ mỉ.
Phỏng vấn trực tiếp:
- Tìm hiểu về hoàn cảnh gia đình, mục tiêu, động lực đi Nhật.
- Đánh giá cách trả lời, sự tự tin, thái độ trung thực.
- Kiểm tra khả năng giới thiệu bản thân (sẽ được hướng dẫn trước).

2.3. Khám Sức Khỏe Tổng Quát

Đây là một yêu cầu bắt buộc và vô cùng quan trọng trong thủ tục xuất khẩu lao động Nhật Bản.

2.3.1. Quy Trình và Địa Điểm Khám

Địa điểm: Người lao động phải khám sức khỏe tại các bệnh viện được Bộ Y tế cấp phép đủ điều kiện khám cho người đi làm việc ở nước ngoài. Công ty phái cử sẽ cung cấp danh sách và hướng dẫn người lao động đến đúng địa chỉ. Tại TPHCM, có nhiều bệnh viện lớn đủ tiêu chuẩn này.
Quy trình: Người lao động sẽ được công ty hướng dẫn, phát giấy giới thiệu và tập trung đến bệnh viện để khám theo đoàn.
Chi phí: Chi phí khám sức khỏe do người lao động tự chi trả, dao động từ 800.000 VNĐ đến 1.500.000 VNĐ tùy bệnh viện.

2.3.2. Danh Mục Khám Chi Tiết

Khám lâm sàng tổng quát: Nội khoa, ngoại khoa, da liễu, mắt, tai-mũi-họng, răng-hàm-mặt.
Xét nghiệm:
- Xét nghiệm máu: Công thức máu, nhóm máu, chức năng gan (viêm gan B, C), chức năng thận, HIV, giang mai.
- Xét nghiệm nước tiểu: Tìm các bệnh lý về đường tiết niệu, tiểu đường…
Chẩn đoán hình ảnh:
- X-quang tim phổi: Phát hiện các bệnh về lao phổi và các tổn thương khác.
Các kiểm tra khác: Điện tâm đồ…

2.3.3. Các Bệnh Lý Không Đủ Điều Kiện Đi XKLĐ Nhật Bản (Theo Quy Định)

Nhật Bản quy định rất chặt chẽ về sức khỏe. Dưới đây là 13 nhóm bệnh chính không được chấp nhận:

Tim mạch: Suy tim, bệnh tim bẩm sinh, hở van tim nặng…
Hô hấp: Lao phổi (kể cả đã chữa khỏi nhưng còn di chứng), hen phế quản, tràn dịch màng phổi…
Tiêu hóa: Viêm gan B, C; xơ gan; loét dạ dày tá tràng có hẹp môn vị…
Nội tiết: Tiểu đường, suy tuyến giáp, cường giáp…
Thận và tiết niệu: Suy thận, sỏi thận phức tạp…
Thần kinh: Động kinh, u não, Parkinson, rối loạn tâm thần…
Tâm thần: Tâm thần phân liệt, rối loạn lưỡng cực…
Cơ xương khớp: Viêm khớp dạng thấp, thoái hóa cột sống nặng, cụt chi…
Da liễu: Các bệnh da liễu mãn tính, lây nhiễm trên diện rộng (vảy nến, nấm sâu…).
Mắt: Mù màu, quáng gà, thiên đầu thống…
Tai-mũi-họng: Viêm xoang nặng, u dây thanh quản…
Răng-hàm-mặt: Các dị tật, bệnh lý nặng ảnh hưởng đến sức nhai và thẩm mỹ.
Bệnh truyền nhiễm: HIV/AIDS, giang mai, lậu…

Lưu ý quan trọng về Viêm gan B: Đây là bệnh lý phổ biến tại Việt Nam. Hầu hết các đơn hàng Nhật Bản KHÔNG chấp nhận ứng viên bị viêm gan B. Người lao động nên đi xét nghiệm trước để biết tình trạng của mình.

2.4. Lời Khuyên và Chuẩn Bị

Trung thực là trên hết: Tuyệt đối không gian lận, không khai gian bệnh tật. Nếu bị phát hiện, bạn sẽ mất cơ hội vĩnh viễn và mất toàn bộ chi phí đã đóng.
Chuẩn bị sức khỏe tốt: Trước ngày đi khám, cần ăn uống đủ chất, ngủ đủ giấc, không sử dụng rượu bia, chất kích thích để có kết quả chính xác nhất.
Nếu có bệnh lý nhẹ: Hãy trao đổi thẳng thắn với nhân viên tư vấn. Một số bệnh nhẹ có thể chữa khỏi và không ảnh hưởng đến kết quả cuối cùng.
Lao động tại Bình Dương: Các bạn có thể di chuyển lên TPHCM để khám tại các bệnh viện lớn theo hướng dẫn của công ty, hoặc một số công ty có thể tổ chức xe đưa đón tập trung, tạo điều kiện thuận lợi cho người lao động.

Bước 3: Tham Gia Đào Tạo Tiếng Nhật và Giáo Dục Định Hướng

Vượt qua vòng sơ tuyển và có kết quả sức khỏe đạt yêu cầu, người lao động sẽ chính thức bước vào giai đoạn học tập tập trung tại trung tâm đào tạo của công ty phái cử. Đây là giai đoạn nền tảng, trang bị những công cụ cần thiết nhất cho quá trình thi tuyển và cuộc sống sau này tại Nhật.

3.1. Mục Đích

Trang bị năng lực tiếng Nhật: Cung cấp vốn tiếng Nhật đủ để giao tiếp cơ bản, giới thiệu bản thân, trả lời phỏng vấn và hiểu các khẩu lệnh trong công việc.
Rèn luyện tác phong, kỷ luật: Giúp người lao động làm quen với môi trường sống và làm việc theo phong cách Nhật Bản: đúng giờ, ngăn nắp, sạch sẽ, tinh thần tập thể.
Giáo dục định hướng: Cung cấp kiến thức về văn hóa, pháp luật, phong tục tập quán, an toàn lao động tại Nhật Bản.
Nâng cao thể lực và tay nghề (nếu cần): Một số trung tâm có chương trình rèn luyện thể lực và đào tạo tay nghề cơ bản cho các đơn hàng đặc thù.

3.2. Nội Dung Đào Tạo Chi Tiết

Quá trình này thường kéo dài từ 4 đến 6 tháng trước khi thi tuyển đơn hàng.

3.2.1. Đào Tạo Tiếng Nhật (Ngôn Ngữ Là Chìa Khóa)

Chương trình học: Thường theo giáo trình Minna no Nihongo, bao gồm:
- Bảng chữ cái: Hiragana, Katakana và một số chữ Kanji cơ bản.
- Từ vựng và ngữ pháp: Học từ vựng theo chủ đề (gia đình, công việc, mua sắm…) và các cấu trúc ngữ pháp sơ cấp (tương đương trình độ N5-N4).
- Hội thoại (Kaiwa): Luyện tập các mẫu câu giao tiếp thông dụng, đặc biệt là bài giới thiệu bản thân (Jikoshoukai) và các câu trả lời phỏng vấn.
- Nghe hiểu: Luyện nghe các đoạn hội thoại, thông báo ngắn.
Mục tiêu: Kết thúc khóa học, học viên phải đạt trình độ tiếng Nhật tương đương N5, có thể giao tiếp tự tin trong các tình huống phỏng vấn và sinh hoạt cơ bản.
Phương pháp: Học tập trung cả ngày (sáng và chiều), thường xuyên có bài kiểm tra, thi nói để đánh giá tiến độ.

3.2.2. Giáo Dục Định Hướng

Đây là phần học cực kỳ quan trọng giúp người lao động tránh bị “sốc văn hóa”.

Văn hóa Nhật Bản:
- Văn hóa chào hỏi (Aisatsu), văn hóa cảm ơn, xin lỗi.
- Văn hóa làm việc: đúng giờ (hourensou – báo cáo, liên lạc, thảo luận), tinh thần làm việc nhóm, thái độ với cấp trên.
- Văn hóa sinh hoạt: quy tắc phân loại rác, giữ im lặng nơi công cộng, văn hóa tắm onsen…
Pháp luật Nhật Bản:
- Các quy định về lao động: hợp đồng, thời gian làm việc, nghỉ phép, làm thêm giờ.
- Luật giao thông, đặc biệt là quy định đi xe đạp.
- Các hành vi bị nghiêm cấm: trộm cắp, gây rối, cư trú bất hợp pháp…
An toàn lao động: Các quy tắc an toàn cơ bản trong nhà xưởng, công trường (5S: Sàng lọc, Sắp xếp, Sạch sẽ, Săn sóc, Sẵn sàng).

3.2.3. Rèn Luyện Thể Lực và Kỷ Luật

Thể dục buổi sáng: Hầu hết các trung tâm đều có bài tập thể dục buổi sáng theo nhạc hoặc theo kiểu Nhật.
Nội quy ký túc xá: Sống tập thể, tuân thủ giờ giấc sinh hoạt, giữ gìn vệ sinh chung, gấp chăn màn gọn gàng. Đây là cách rèn luyện tính kỷ luật và tự lập hiệu quả.

3.3. Lời Khuyên Cho Giai Đoạn Học Nguồn

Xác định tâm thế học tập nghiêm túc: Đây không phải là khóa học thêm. Kết quả học tập, đặc biệt là tiếng Nhật và thái độ, sẽ được công ty phái cử ghi nhận và là cơ sở để tiến cử bạn vào các đơn hàng tốt.
Tận dụng tối đa thời gian: Ngoài giờ học trên lớp, hãy chủ động tự học, luyện nghe, nói chuyện với bạn bè bằng tiếng Nhật.
Xây dựng mối quan hệ tốt: Môi trường học tập trung là cơ hội để kết bạn, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. Tinh thần đoàn kết này sẽ rất cần thiết khi bạn sang Nhật.
Đối với lao động TPHCM và Bình Dương: Việc học tập trung có thể yêu cầu bạn phải xa nhà, sống tại ký túc xá của công ty. Hãy chuẩn bị tinh thần và sắp xếp việc gia đình để có thể toàn tâm toàn ý cho việc học. Đây cũng là một bước đệm để bạn làm quen với cuộc sống tự lập sau này.

Bước 4: Tham Gia Phỏng Vấn và Thi Tuyển Đơn Hàng

Đây là thời khắc quan trọng nhất, quyết định trực tiếp việc người lao động có được phía Nhật Bản lựa chọn hay không. Mọi sự chuẩn bị ở các bước trước đều nhằm mục đích phục vụ cho buổi thi tuyển này.

4.1. Mục Đích

Đối với nghiệp đoàn và xí nghiệp Nhật Bản: Tuyển chọn được những ứng viên phù hợp nhất với yêu cầu công việc về thể lực, kỹ năng, tính cách và trình độ tiếng Nhật.
Đối với người lao động: Thể hiện bản thân một cách tốt nhất để thuyết phục nhà tuyển dụng, giành lấy cơ hội làm việc tại Nhật Bản.

4.2. Quy Trình Thi Tuyển Đơn Hàng

Sau khi học viên đã có một nền tảng tiếng Nhật và kiến thức cơ bản, công ty phái cử sẽ giới thiệu các đơn hàng phù hợp.

4.2.1. Lựa Chọn Đơn Hàng

Công ty phái cử sẽ thông báo về các đơn hàng sắp tuyển, bao gồm các thông tin chi tiết:
- Ngành nghề: Xây dựng (giàn giáo, cốt pha), nông nghiệp (trồng rau, chăn nuôi), thực phẩm (chế biến cơm hộp, thủy sản), cơ khí (hàn, tiện, phay), dệt may, điều dưỡng…
- Địa điểm làm việc: Tên tỉnh, thành phố tại Nhật (ví dụ: Aichi, Osaka, Tokyo, Fukuoka…).
- Nội dung công việc cụ thể.
- Mức lương cơ bản, chi phí ăn ở, các khoản khấu trừ (dự kiến).
- Yêu cầu về độ tuổi, chiều cao, cân nặng, kinh nghiệm, thuận tay nào…
- Hình thức phỏng vấn: Trực tiếp hay online (qua Skype, Zoom).
Người lao động sẽ dựa vào nguyện vọng, năng lực và sự tư vấn của công ty để đăng ký tham gia đơn hàng phù hợp.

4.2.2. Huấn Luyện Trước Phỏng Vấn

Trước ngày thi tuyển khoảng 1-2 tuần, học viên sẽ được tập trung huấn luyện đặc biệt cho đơn hàng đó.
Ôn tập bài Jikoshoukai (giới thiệu bản thân): Luyện tập để nói to, rõ, rành mạch, tự tin.
Học các từ vựng chuyên ngành: Liên quan đến công việc của đơn hàng.
Luyện trả lời các câu hỏi phỏng vấn thường gặp:
- Tại sao bạn muốn đi Nhật?
- Ưu điểm, nhược điểm của bạn là gì?
- Bạn có chịu được vất vả không?
- Nếu có mâu thuẫn với đồng nghiệp, bạn sẽ làm gì?
- Sau khi về nước bạn dự định làm gì?
Tập các bài thi kỹ năng/thể lực: Nếu đơn hàng yêu cầu (ví dụ: vác bao cát cho đơn xây dựng, gắp hạt đậu cho đơn điện tử…).
Phỏng vấn thử: Giáo viên và nhân viên công ty sẽ đóng vai nhà tuyển dụng Nhật Bản để phỏng vấn thử, giúp học viên làm quen với không khí và sửa lỗi.

4.2.3. Diễn Biến Buổi Thi Tuyển Chính Thức

Một buổi thi tuyển thường bao gồm các phần sau:

Chào hỏi tập thể: Tất cả ứng viên xếp hàng, chào nhà tuyển dụng một cách đồng thanh và dõng dạc.
Giới thiệu bản thân (Jikoshoukai): Từng ứng viên lần lượt bước lên giới thiệu về mình. Đây là phần quan trọng nhất để tạo ấn tượng ban đầu. Cần thể hiện sự tự tin, dõng dạc, ánh mắt nhìn thẳng vào nhà tuyển dụng.
Thi kỹ năng (nếu có): Thực hiện các bài test theo yêu cầu của đơn hàng. Yếu tố được đánh giá không chỉ là kết quả mà còn là thái độ cẩn thận, nghiêm túc trong quá trình thực hiện.
Thi thể lực (nếu có): Chống đẩy, chạy, vác nặng…
Phỏng vấn cá nhân (1-1 hoặc 1-nhóm): Nhà tuyển dụng sẽ hỏi sâu hơn các câu hỏi để tìm hiểu về tính cách, động lực và kiểm tra phản xạ tiếng Nhật.
Chào kết thúc và cảm ơn.

Kết quả thường được thông báo ngay trong ngày hoặc sau 1-2 ngày.

4.3. Các Yếu Tố Giúp Ghi Điểm Trong Mắt Nhà Tuyển Dụng Nhật Bản

Người Nhật không chỉ tìm kiếm người làm được việc, họ tìm kiếm người có thể hòa hợp với văn hóa của họ.

Tác phong và thái độ (quan trọng nhất):
- Genki (元): Sự khỏe khoắn, năng nổ, tươi tắn. Thể hiện qua giọng nói to, rõ, nụ cười, dáng đi thẳng.
- Sự chân thành, trung thực: Trả lời thẳng thắn, không vòng vo. Nếu không biết, hãy thành thật nói không biết.
- Sự cầu thị, ham học hỏi: Thể hiện mong muốn được học hỏi kỹ thuật và văn hóa Nhật Bản.
- Tinh thần hợp tác, làm việc nhóm.
Kỷ luật: Tuân thủ tuyệt đối mọi hướng dẫn của cán bộ công ty và nhà tuyển dụng.
Ngoại hình: Tóc tai gọn gàng (nam cắt tóc ngắn), trang phục sạch sẽ, thẳng thớm (thường là đồng phục của trung tâm).
Tiếng Nhật: Dù chưa sõi nhưng phải cố gắng nói to, rõ, tự tin. Thái độ cố gắng sử dụng tiếng Nhật được đánh giá rất cao.

4.4. Lời Khuyên và Lưu Ý

Chuẩn bị tâm lý vững vàng: Xem buổi thi tuyển là một cơ hội để thể hiện, không nên quá căng thẳng. Trượt đơn hàng này có thể thi đơn hàng khác.
Đừng nói dối: Đặc biệt là về kinh nghiệm làm việc. Nếu được hỏi, hãy trả lời trung thực.
Đối với lao động TPHCM, Bình Dương: Các bạn có lợi thế là thường được tiếp xúc với môi trường công nghiệp, có tác phong làm việc. Hãy phát huy điều đó, thể hiện mình là người nhanh nhẹn, có khả năng thích ứng tốt với công việc trong nhà máy, công xưởng.

Bước 5: Đào Tạo Nâng Cao, Hoàn Thiện Hồ Sơ và Thủ Tục Tài Chính

Chúc mừng bạn đã trúng tuyển! Đây là một cột mốc cực kỳ quan trọng. Tuy nhiên, hành trình vẫn chưa kết thúc. Giai đoạn này tập trung vào việc đào tạo chuyên sâu và hoàn tất các thủ tục xuất khẩu lao động Nhật Bản về mặt giấy tờ.

5.1. Mục Đích

Đào tạo nâng cao: Tiếp tục nâng cao năng lực tiếng Nhật, học sâu hơn về từ vựng chuyên ngành và văn hóa doanh nghiệp của công ty tiếp nhận.
Hoàn thiện hồ sơ pháp lý: Chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ cần thiết để xin Tư cách lưu trú (COE) tại Nhật Bản và Visa tại Việt Nam.
Hoàn tất nghĩa vụ tài chính: Thực hiện các cam kết tài chính với công ty phái cử theo đúng hợp đồng.

5.2. Nội Dung Giai Đoạn Sau Trúng Tuyển

Giai đoạn này thường kéo dài từ 4 đến 6 tháng, song song với thời gian chờ xin COE.

5.2.1. Đào Tạo Nâng Cao

Tiếng Nhật: Chuyển từ học giao tiếp cơ bản sang học tiếng Nhật sử dụng trong công việc. Học viên sẽ được học từ vựng, mẫu câu liên quan trực tiếp đến công việc mình sắp làm (ví dụ: tên dụng cụ cơ khí, tên các loại rau củ, thuật ngữ trong xây dựng…). Mục tiêu là sau khi sang Nhật có thể hiểu và thực hiện được ngay các chỉ thị công việc cơ bản.
Giáo dục định hướng chuyên sâu:
- Tìm hiểu kỹ hơn về công ty tiếp nhận: Lịch sử, sản phẩm, quy mô, nội quy công ty.
- Tìm hiểu về địa phương nơi sẽ sinh sống: Khí hậu, phương tiện đi lại, siêu thị, bệnh viện…
- Hướng dẫn chi tiết cách quản lý tài chính cá nhân, cách gửi tiền về Việt Nam.
- Phổ biến lại về luật pháp và các kênh liên hệ hỗ trợ khi gặp sự cố tại Nhật.

5.2.2. Hoàn Thiện Hồ Sơ Xin Tư Cách Lưu Trú (COE)

COE (Certificate of Eligibility) là giấy chứng nhận do Cục Quản lý xuất nhập cảnh Nhật Bản cấp, xác nhận rằng bạn đủ điều kiện để lưu trú hợp pháp tại Nhật với một mục đích cụ thể (ở đây là lao động). Đây là giấy tờ quan trọng nhất để xin visa.

Người lao động cần chuẩn bị và nộp cho công ty phái cử các giấy tờ sau (danh sách có thể thay đổi):

Hộ chiếu gốc: Phải còn hạn tối thiểu 1 năm. Nếu chưa có, cần đi làm ngay.
Ảnh thẻ: Nền trắng, chụp theo đúng tiêu chuẩn ảnh visa Nhật Bản (thường là 4.5×4.5cm hoặc 3x4cm).
Sơ yếu lý lịch (bản gốc): Khai đầy đủ, chi tiết, có dán ảnh và xin xác nhận của chính quyền địa phương. Lưu ý: Thông tin về địa chỉ trên sơ yếu lý lịch phải khớp với thông tin trên hộ khẩu và CCCD, đặc biệt chú ý đến các thay đổi về sáp nhập ĐVHC đã nêu ở đầu bài.
Sổ hộ khẩu (bản sao công chứng).
Căn cước công dân (bản sao công chứng).
Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân (bản gốc): Nếu đã kết hôn thì nộp bản sao công chứng Giấy đăng ký kết hôn. Nếu độc thân, xin Giấy xác nhận tình trạng độc thân tại UBND xã/phường.
Giấy khai sinh (bản sao công chứng).
Bằng tốt nghiệp cấp cao nhất (bản sao công chứng).
Giấy xác nhận không tiền án, tiền sự (Lý lịch tư pháp số 1): Xin tại Sở Tư pháp tỉnh/thành phố.
Hợp đồng lao động đã ký với công ty phái cử.
Bản cam kết của gia đình và người lao động.

Công ty phái cử sẽ kiểm tra, dịch thuật, công chứng và gửi toàn bộ hồ sơ này sang Nhật cho nghiệp đoàn. Nghiệp đoàn sẽ thay mặt bạn nộp hồ sơ lên Cục Quản lý xuất nhập cảnh Nhật Bản để xin cấp COE. Thời gian chờ COE thường từ 2-4 tháng.

5.2.3. Hoàn Tất Nghĩa Vụ Tài Chính

Sau khi trúng tuyển và ký hợp đồng chính thức, người lao động sẽ phải nộp các khoản phí theo thỏa thuận.
Quá trình nộp phí phải được thực hiện tại phòng kế toán của công ty, có phiếu thu hợp lệ, ghi rõ nội dung thu.
Người lao động và gia đình cần chuẩn bị sẵn sàng về tài chính cho giai đoạn này. Có thể sử dụng vốn tự có hoặc vay vốn ngân hàng (chính sách xã hội, ngân hàng thương mại) với các giấy tờ chứng minh đã trúng tuyển do công ty phái cử cung cấp.

5.3. Xin Visa Lao Động tại Việt Nam

Sau khi có COE gốc từ Nhật gửi về, công ty phái cử sẽ tiến hành nộp hồ sơ xin visa cho người lao động tại Đại sứ quán/Lãnh sự quán Nhật Bản tại Việt Nam (tại Hà Nội hoặc TPHCM).
Hồ sơ xin visa bao gồm:
- Hộ chiếu gốc.
- Tờ khai xin visa có dán ảnh.
- COE gốc và 1 bản copy.
- Các giấy tờ khác theo yêu cầu của Đại sứ quán.
Thủ tục này do công ty phái cử thực hiện. Thời gian chờ cấp visa thường từ 7-10 ngày làm việc.

5.4. Lời Khuyên và Chuẩn Bị

Cẩn thận và chính xác tuyệt đối: Mọi thông tin trong các loại giấy tờ phải thống nhất và chính xác. Một sai sót nhỏ có thể khiến hồ sơ bị trả lại, làm chậm toàn bộ quá trình.
Chủ động chuẩn bị giấy tờ: Ngay sau khi trúng tuyển, hãy bắt tay vào việc chuẩn bị các giấy tờ cá nhân để không bị động.
Giữ vững tinh thần học tập: Đừng lơ là việc học tiếng Nhật trong thời gian chờ đợi. Vốn tiếng Nhật càng tốt, cuộc sống và công việc của bạn tại Nhật càng thuận lợi.

Bước 6: Chuẩn Bị Xuất Cảnh, Đến Nhật Bản và Bắt Đầu Cuộc Sống Mới

Khi visa đã được dán vào hộ chiếu, hành trình của bạn sắp đến đích. Đây là giai đoạn cuối cùng của thủ tục xuất khẩu lao động Nhật Bản tại Việt Nam, chuẩn bị cho một chương mới của cuộc đời.

6.1. Mục Đích

Hoàn tất các công tác chuẩn bị cuối cùng trước khi bay.
Đảm bảo quá trình nhập cảnh vào Nhật Bản diễn ra suôn sẻ.
Bắt đầu quá trình hòa nhập với cuộc sống và công việc mới dưới sự hỗ trợ của nghiệp đoàn và công ty tiếp nhận.

6.2. Các Công Việc Cần Làm Trước Khi Bay

Nhận lịch bay: Công ty phái cử sẽ thông báo lịch bay dự kiến trước khoảng 1-2 tuần.
Mua sắm đồ dùng cá nhân:
- Quần áo: Chuẩn bị quần áo phù hợp với mùa tại Nhật khi bạn sang. Nên tìm hiểu trước thời tiết.
- Thuốc men: Chuẩn bị các loại thuốc thông dụng như cảm cúm, đau bụng, dầu gió… (với số lượng vừa phải).
- Đồ ăn khô: Một ít đồ ăn Việt Nam quen thuộc như mì tôm, ruốc… để dùng trong những ngày đầu chưa quen ẩm thực Nhật.
- Ảnh thẻ: Chuẩn bị sẵn một ít ảnh 3×4 và 4.5×4.5 để làm các thủ tục tại Nhật (thẻ ngoại kiều, thẻ ngân hàng…).
Đóng gói hành lý: Tuân thủ quy định về cân nặng của hãng hàng không (thường là 2 kiện ký gửi và 1 kiện xách tay). Không mang các vật phẩm cấm (thịt, sản phẩm từ thịt, rau củ quả tươi…).
Gặp mặt gia đình và công ty phái cử: Công ty thường tổ chức một buổi gặp mặt dặn dò trước khi bay, trao lại toàn bộ hồ sơ giấy tờ cho người lao động. Đây cũng là dịp để bạn chia tay gia đình, người thân.
Chuẩn bị một ít tiền Yên Nhật: Nên đổi một khoản tiền nhỏ (khoảng 2-3 man, tương đương 3-5 triệu VNĐ) để chi tiêu lặt vặt trong những ngày đầu tiên.

6.3. Quy Trình Xuất Cảnh tại Việt Nam và Nhập Cảnh tại Nhật Bản

Tại sân bay Việt Nam: Người lao động sẽ được nhân viên của công ty phái cử hướng dẫn làm thủ tục check-in, ký gửi hành lý và qua cửa an ninh, xuất cảnh.
Trên máy bay: Giữ gìn sức khỏe, ăn uống, nghỉ ngơi.
Tại sân bay Nhật Bản:
1. Qua cửa kiểm dịch: Điền tờ khai kiểm dịch.
2. Làm thủ tục nhập cảnh: Xếp hàng tại quầy “Foreigner”. Trình hộ chiếu có visa, COE và tờ khai nhập cảnh. Bạn sẽ được lấy dấu vân tay, chụp ảnh và nhận Thẻ lưu trú (在留カード – Zairyu Card). Đây là giấy tờ tùy thân quan trọng nhất của bạn tại Nhật, luôn phải mang theo người.
3. Lấy hành lý ký gửi.
4. Qua cửa hải quan: Điền tờ khai hải quan và qua cửa kiểm tra.
5. Ra sảnh đón: Nhân viên của nghiệp đoàn sẽ cầm biển hiệu có tên nghiệp đoàn hoặc tên công ty để đón bạn.

6.4. Một Tháng Đầu Tiên tại Nhật Bản

Đây là giai đoạn “đào tạo sau nhập cảnh”, thường kéo dài 1 tháng, do nghiệp đoàn phụ trách.

Di chuyển về nghiệp đoàn: Bạn sẽ được đưa về trung tâm đào tạo của nghiệp đoàn.
Ổn định sinh hoạt: Nhận phòng ở, được hướng dẫn cách đi siêu thị, mua sắm các vật dụng cần thiết.
Đào tạo bổ sung:
- Học lại và nâng cao hơn nữa về tiếng Nhật, đặc biệt là các tình huống thực tế.
- Phổ biến chi tiết và thực hành về luật lệ giao thông (cách đi xe đạp), cách phân loại rác, cách sử dụng các thiết bị trong nhà (bếp từ, máy giặt…).
- Hướng dẫn làm các thủ tục hành chính quan trọng: đăng ký địa chỉ tạm trú tại cơ quan hành chính địa phương, mở tài khoản ngân hàng, đăng ký điện thoại.
Nhận trợ cấp đào tạo: Trong 1 tháng này, bạn chưa đi làm và chưa có lương. Nghiệp đoàn sẽ cung cấp một khoản trợ cấp (thường khoảng 5-7 man) để bạn chi trả cho việc ăn uống.
Về công ty tiếp nhận: Sau khi kết thúc 1 tháng đào tạo, bạn sẽ được nghiệp đoàn đưa về công ty/nhà máy làm việc, gặp gỡ đồng nghiệp và bắt đầu công việc chính thức.

6.5. Lời Khuyên Cho Giai Đoạn Cuối Cùng

Giữ gìn sức khỏe: Đây là điều quan trọng nhất.
Tâm lý sẵn sàng: Chuẩn bị tinh thần đối mặt với những khó khăn ban đầu: nhớ nhà, bất đồng ngôn ngữ, chưa quen đồ ăn, áp lực công việc. Hãy nhớ rằng ai cũng phải trải qua giai đoạn này.
Luôn giữ liên lạc: Giữ liên lạc với gia đình và công ty phái cử tại Việt Nam. Lưu lại số điện thoại của quản lý tại nghiệp đoàn và công ty Nhật Bản để liên hệ khi cần.
Tuân thủ quy định: Ngay từ những ngày đầu tiên, hãy thể hiện mình là người tuân thủ pháp luật và quy định của Nhật Bản.

Lời Kết

Hành trình hoàn thiện thủ tục xuất khẩu lao động Nhật Bản là một quá trình dài, đòi hỏi sự kiên trì, nỗ lực và chuẩn bị kỹ lưỡng từ phía người lao động. 6 bước được phân tích chi tiết ở trên – từ việc tìm hiểu và lựa chọn công ty phái cử, khám sức khỏe, đào tạo tiếng Nhật, thi tuyển đơn hàng, hoàn thiện hồ sơ cho đến khi xuất cảnh – chính là tấm bản đồ tin cậy giúp các bạn, đặc biệt là lao động tại TPHCM và Bình Dương, có thể vững bước trên con đường chinh phục giấc mơ Nhật Bản.

Con đường phía trước có thể sẽ có những thử thách, nhưng với một nền tảng kiến thức vững chắc, một sự lựa chọn đối tác đồng hành đúng đắn và một tinh thần cầu tiến, không ngừng học hỏi, bạn hoàn toàn có thể gặt hái được những thành quả xứng đáng. Đó không chỉ là sự cải thiện về kinh tế cho bản thân và gia đình, mà còn là sự trưởng thành vượt bậc về kỹ năng, kinh nghiệm, tác phong và tầm nhìn.

Chúc các bạn lao động tại TPHCM, Bình Dương và trên cả nước sẽ có một hành trình XKLĐ Nhật Bản thành công, an toàn và mang lại nhiều giá trị tốt đẹp cho tương lai.